Kitap yorumu: Brandon Sanderson - Sissoylu: Son İmparatorluk

Cavanşir Gadimov

24 Eki, 2024

Kitap yorumu: Brandon Sanderson - Sissoylu: Son İmparatorluk

Brandon Sanderson’un “Son İmparatorluk” fantastik romanı, Sissoylu serisinin birinci kitabıdır. Bu kitap, özel güçleri olan bir çetenin en büyük işine girişmesini anlatıyor. Bu iş ise herkes için en imkansız bir olay: Yaklaşık 1000 yıldır iktidarda olan “ölümsüz” imparatoru devirmek planı. Sanderson ilginç bir fantastik dünya ve okuru sonuna kadar meraklandıran bir öykü ile çıkıyor karşımıza. Brandon Sanderson - Sissoylu: Son İmparatorluk kitabı ile ilgili ayrıntılı inceleme ve kitap yorumuna bakalım.

Brandon Sanderson - Sissoylu: Son İmparatorluk kitap yorumu

Brandon Sanderson - Sissoylu: Son İmparatorluk romanı nasıl bir kitap? Burada süper kahramanlar yok. Ancak özel güçleri olan bir çete var. Genelde işleri soylulara yapacakları soygunlar. Başlarında Kelsier isimli bir elebaşının olduğu yer altı dünyasının en iyi çetesi. Çünkü hem liderleri hem de çete üyelerinin her birinin özel güçleri var. Sanderson’un bu fantastik dünyasında bazı insanlar özel güçleri ile öne çıkıyor. Bununla ilgili ayrıntılara birazdan geçeceğim. Ancak öncesinde kitapla ilgili genel yoruma devam edelim.

Sanderson’un daha önce Fırtınaışığı Arşivi serisini okudum. Doğal olarak Sissoylu: Son İmparatorluk’u da okurken onunla bir kıyaslama yaptım. Son İmparatorluk, diğerine kıyasla daha basit bir kurgusu olan ama zevkli bir kitap olarak görünyor. Ancak ayrıntılara baktığımızda çok daha geniş bir kurgusu ve güzemleri olduğunu görüyoruz. Özellikle herkesin adeta imkansız dediği bir imparaturluk devirme görevi ile ilgili okuru tatmin edici bir son beklediğini söyleyelim. Ancak hala bazı sorular cevaplanmamış kalıyor. Bununla da yazar serinin devamına işaret ediyor.

Ayrıca bakınız: Kitap yorumu: Brandon Sanderson - Kralların Yolu (Fırtınaışığı Arşivi Serisi 1. Kitap)

Sissoylu: Son İmparatorluk konusu

Son İmparatorluk, yaklaşık 1000 yıldır iktidarda olan Lord Hükümdar isimli bir imparatorun yönetiminde bir dünya çiziyor okura. Bu dünyada Lord Hükümdar iktidara geldiğinde bir şeyler keskin bir şekilde değişmiş. Ancak kimse bunun nasıl olduğunu kesin olarak bilmiyor. Sadece hikayeler anlatılıyor. Bu değişim tüm dünyayı derinden etkilemiş. Çiçekler artık sadece kitaplarda ve eski anlatılarda yer alan birer hatıra olmuş. Ayrıca söz konusu değişimlerden sonra sürekli gökten kül yağan bir dünya var. Hikayeler ise eski dünya ile ilgili sadece çok az bilgi veriyor.

“Kelsier hikâyeleri duymuştu. Bir zamanlar, uzun zaman önce, güneşin kırmızı olmadığının fısıltılarını duymuştu. Gökyüzünün kül ve dumanla tıkanmış olmadığı, bitkilerin büyümek için savaş vermediği zamanların ve skaaların da köle olmadığı zamanların. Lord Hükümdar’dan önceki zamanların. Ancak o günler neredeyse unutulmuştu. Efsaneler bile belirsiz hâle geliyordu.”

İşte böyle bir dünyada bir grup Skaa (skaalar köle halk) isyancı, Kelsier isimli bir çete liderine bir görev verir. Lord Hükümdar’ın iktidarını devirmek. İmkansız gibi görünen bir görev. Kimse buna inanmasa da herkes farklı amaçlarla bu görevi kabul eder. Skaa isyancılardan bir ordu kurmak, en azından başkenti ele geçirmek ve Kelsier’in çetesi de saraydaki değerli bir metal olan atiyumu çalarak buradan kazançlı çıkmanın peşinde. Başta özel güçleri olan Kelsier ve arkadaşları Ham, Dockson, Breez ve Clubs’ın olduğu grup başarı şansı hiç olmayan bu görev için kolları sıvar.

Peki neden imkansız? Çünkü yaklaşık 1000 yıldır dünyayı tek bir devlet olarak, yani Son İmparatorluk olarak yöneten Lord Hükümdar ölümsüz, özel güçleri var ve kendisinin bir tanrı olarak sunuyor halka.

Sissoylu’daki özel güçler: Allomansi

Sanderson’un bu fantastik dünyasında sihir yok. Ancak özel güçleri olan insanlar var. Daha çok soylular bu özel güçlere sahip. Ancak zaman zaman köle Skaalar arasından da bu güçlere sahip insanlar çıkıyor. Bu güçlere allomansi ve bu güçlere sahip insalara allomanser deniliyor. Kitapta şöyle açıklanıyor:

“Allomansi. Asillerin sahip olduğu, onlara sadakatlerinin karşılığı olarak bin yıl önce Lord Hükümdar tarafından bahşedilmiş olan mistik güç. Bu temel Nezaret öğretisiydi; Vin gibi bir skaa bile bu kadarını biliyordu. Asiller ataları sayesinde Allomansi’ye ve ayrıcalığa sahipti, skaalar da aynı sebepten dolayı cezalandırılıyorlar.”

Allomantik güçlere sahip insansalar, belirli metalleri vucutlarında yakarak bazı güçlere sahip oluyorlar. Demir, çelik, kalay, lehim, bakır, tunç, çinko ve pirinç; sekiz temel Allomantik metal. Mesela, demir yakan bir allomanser, metalleri çekme ve itme gücüne sahip oluyor. Pirinç yakan daha fazla fiziki güç elde eder. Bazı insanlarda sadece bir metali kullanma gücü var ve bunlara Siskan deniliyor. Tüm metalleri kullanabilenlere ise Sissoylu deniliyor. Romanın ana karakterlerinden Kelsier ve Vin birer Sissoylu. Çetenin diğer üyeleri Ham, Breez ve Clubs ise sadece siskan ve sadece bir metali kullanabildikleri güçleri var.

“Pek çok yüksek asil sadece tek bir Allomantik yeteneğe sahiptir. Öyle insanlara, Allomansi’nin sekiz temel yönünden sadece bir tanesini uygulayabilenlere Siskan denir. Bazen bu yetenekler skaalar arasında da ortaya çıkar ama ancak o skaanın yakın ataları arasında asil kanı varsa. Çoğu zaman yaklaşık... şey, on bin melez doğumlu skaanın arasında bir tane Siskan bulabilirsin. Asil atalar ne kadar iyi ve yakınsa, skaanın bir Siskan olma olasılığı da o kadar yüksektir.”

Demir, çelik, kalay, lehim, bakır, tunç, çinko ve pirinç; sekiz temel Allomantik metal. Bunlar dışında özel güçler veren atiyum isimli çok değerli bir metal daha var ki bu değerli metal Lord Hükümdar’ın tekelinde. Ancak kimse tarafından bilinmeyen bir metal daha var. Kelsier de bu metalle Lord Hükümdarı yenmeyi planlıyor. Ancak nasıl yapacağını henüz bilmiyor.

“Allomantik teori on metalden bahseder: sekiz temel metal ve iki yüksek metal. Ancak bir tane daha var, çoğu kişi tarafından bilinmeyen bir tane. Diğer onundan bile çok daha güçlü olan bir metal.”

Zifir ve Miraç nedir?

Kitabın anlatımında önemli bir yere sahip olan bir olay var. Yaklaşık 1000 yıl önce Lord Hükümdar’ı imparator yapan olay. Hikayelere göre Lord Hükümdar Zifir’i Miraç’ta yendi. Böylece dünyası kurtardı. Ancak genel olarak Miraç denilen olayda ne olduğu ve Zifir denilen korkulan şeyin ne olduğunu kimse bilmiyor. Bilinen bir şey var ki söz konusu Miraç olayı ve Zifir’in yenilmesinden sonra dünyaya kül yağmaya başladı ve her gece her yeri sis kaplıyor ki insanlar da bu siste dışarı çıkmaya korkuyor.

“O... şey, o Lord'du. Dünyanın tamamını yönetiyordu. O insanoğlunun yaratıcısı, koruyucusu ve cezalandırıcısıydı. O onları Zifir’den kurtarmış, sonra da insanların inançsızlıkları yüzünden bir ceza olarak kül ve sisleri getirmişti.”

Lord Hükümdar yüz yıllar önce Terris bölgesine bir yolculuk yapar. Bu yolculuk da aslında onu imparator yapan olayın başlangıcı olur. Bu yolculukta ve sonrasında tam olarak ne olduğu bilinmiyor. Ancak romanın ana karakterlerinin bulduğu Lord Hükümdara ait olduğu düşünülen günlük Rashek isimli bir Terrisliden bahseder. O dönemde her ne olduysa, yazar söz konusu olayların gizemini açıklamayı serinin devam kitaplarına saklamış görünüyor.

Sissoylu: Son İmparatorluk önemli karakterler

Kelsier: Çetenin lideri. Sissoylu olan bir skaa. Aynı zamanda Hathsin Firarisi olarak da biliniyor. Çünkü Hathsin Çukurları’ndan kurtulan tek kişi. Lord Hükümdar’ı soymaya çalışırken yakalanmış ve çukurlara köle olarak çalışmaya gönderilmişti.
Vin: Yetim bir çocuk. Kelsier onu başka bir çetedeyken bulur ve kendi çetesine alır. Çünkü o da bir sissoylu. Anck Kelsier ile tanışana kadar bulu bilmiyor. Kelsier tarafından eğitilir. O da Lord Hükümdar’ı devirme planının bir parçası olur.
Ham, Breez, Dockson ve Clubs: Çetenin diğer üyeleri. Dockson dışında her biri Siskan ve allomansi güçleri var.
Sazed: Bir Terrisli ve aynı zamanda bir Sırdaş. Sırdaşlar eski bilgileri toplayarak gelecek nesillere aktarma görevini üstlenmişler. Özellikle Lord Hükümdar’ın yok ettiği halklar, dinler ve diğer şeylerle ilgili.
Lord Hükümdar: Zifir’in yenen, çok daha büyük güçleri olan, tüm dünyaya hükmeden, kendisini tanrı ilan eden dünyanın son ve tek imparatoru.

Ferukemistler: Allomansiden farklı güçler

Sanderson bu serisinde Allomansi dışında bir de farklı bir güç türü daha kurgulamış. Adına Ferukemi deniliyor ki bunu kullanan kişilere de Ferukemist deniliyor. Sadece Terris halkına mahsus bir güç. Mesela Sazed onlardan biri. Bunlar allomansi gibi metal yakmazlar. Ancak bazı güç, bilgi gibi şeyleri vucutlarına taktıkları metallere depolar ve daha sonra kullanırlar. Allomansinin çok ötesinde güce sahip olabilirler. Ancak bu güç söz konusu metale depolanan güçle sınırlı.

Sanderson’un yazım tarzında en sevdiğim kısım: Alıntılar

Sanderson’un, hem Sissoylu hem de Fırtınaışığı Arişvi serisi kitaplarında şunu görüyoruz. Yazar, her bölümün başına kendi kurguladığı fantastik dünyasındaki kurgusal bir kitaptan alıntılar koyuyor. Son İmparatorluk kitabında da bu alıntıların daha sonra Lord Hükümdar’ın günlüğünden olduğunu öğreniyoruz. Sahip olduğu güçlere ulaşmak için çıktığı yolculuğu anlatıyor bu günlükte.

Sanderson’un her bölümün başına eklediği bu alıntılar o kadar ilgimi çekti ki keşke bu alıntıların yer aldığı söz konusu kurgusal günlüğü aynı bir öykü ya da kitap olarak yazsa da okusam dedim. Ayrıca Sanderson’un romanın genel konusu ile bağlantıları alıntıları her bölümün başına ekleyerek okuran bazı ipuçları vermesini de çok beğeniyorum.

Sonuç olarak Brandon Sanderson’un Sissoylu: Son İmparatorluk kitabını çok zevkle okudum ve devam kitaplarını da okuyacağım. Zaten kitabın sonunda Lord Hükümdar’ın söylediği bu sözler de devam kitaplarında okuru neyin beklediğine işaret ediyor.

“Siz ben insanoğlu için ne yapıyorum asla bilmiyorsunuz. Ben sizin tanrınız idim, siz bunu göremeseniz bile. ... sizler kendi sonunuzu hazırladınız...”