William Shakespeare - Hamlet

Cavanşir Gadimov

2 Şub, 2015

Edebiyatçı olmanıza gerek yok. William Shakespeare ismini dünyada duymayan yoktur. Hatta o kadar duymuşuz ki, kitaplarını okumayan bile ya bir şekilde kitaplarından uyarlanan bir filmi izlemiş ya da bir eserini bir şekilde duymuştur. Peki, Shakespeare’i Shakespeare yapan nedir?

Bence en başta işlediği konular ve oyunlarında bahsettiği konuların zaman geçse de hiç değerini kaybetmemesi. Hamlet için de bu geçerli. Belki günümüzde krallıklar, imparatorluklar yok olmuş ya da sembolik hale gelmiştir ancak güç ve iktidar çekişmesi, bu uğurda yapılan çeşitli oyunlar, hileler, aldatmacalar, can yakmalar devam ediyor.

Shakespeare’in Hamlet’i yazmasından 4 asırdan fazla bir süre geçmiştir. Ancak anlattığı şeylerden görüyoruz ki, maalesef dünyada bazı şeyler hiç değişmemiştir. Bunları aşağıdaki birkaç alıntıdan görebiliriz.

Shakespeare’in yaşadığı dönemde İngiltere ilerleme devrine girmiş ve “Ovidius, Apuleius, Horatius, Heliodorus, Plutarkhos, Homeros, Seneca, Vergilius gibi yazarlar İngilizce’ye çevrilmiştir. Shakespeare'in, özellikle Ovidius ve Plutarkhos'tan büyük ölçüde etkilendiği sanılıyor.” (s.12)

İlgili - William Shakespeare - Fırtına

William Shakespeare - Hamlet

Hamlet, bir oyun ve yazım şekli de sahne için olacak şekildedir. Okurken de bunu diyaloglar, sahneye kimin girdiği ya da çıktığını hatırlatan yazılarda sık sık görürsünüz ve başlangıçta karakterlerin listesi verilmiştir. En önemlileri şunlardır.

Karakterler:
Danimarka Prensi Hamlet
Amcası Kral Claudius
Annesi Gertrude
Kralın adamlarından Polonius
Polonius’ın kızı Ophelia
Ophelia'nın kardeşi Laertes
Prens Hamlet'in yakın arkadaşı Horatio

İlk dikkat çeken konuşma ve öğütlerden biri Leartes ile Ophelia’nın konuşması ve Hamlet için söyledikleri:

Bulunduğu mevkiye bakarsan anlarsın,
Kendi iradesine sahip değil;
Yapabilecekleri doğumuyla sınırlanmış. Sıradan kişilerin yaptığı gibi,
Canının istediği parçayı kesip alamaz kendisine.
Çünkü bu devletin güvenliği, sağlığı onun seçimine bağlı. (s. 58)

En temkinli genç kız bile
Güzelliğini açıp yalnız gökteki aya gösterse,
Yeterince tedbirsizlik etmiş sayılır.
Erdemin kendisi bile iftiranın elinden kaçamaz. (s. 59)

Öyleyse dikkatli ol. Güvenliğin ilk şartı korkudur. (s. 59)

Hamlet'ten bir alıntı: Bu dünyada namuslu olmak...

Hamlet'ten bir alıntı... Her zamana ve mekana uygun ve hiç eksilmeyen çok güzel bir ifade... Namuslu mu?

HAMLET
O zaman namuslu biri misin bari?
POLONIUS
Namuslu mu Lord'um?
HAMLET
Evet bayım. Bu dünyada namuslu olmak on binde bir olmaktır.
POLONIUS
Çok doğru Lord'um. (s.93)

Her dönemde olan “süngerler” var. Shakespeare ise bunu yüz yıllar önce yazmış ve değişen bir şey yok. Sünger mi (kelime yanlış yazılmamıştır)? Bu bölüm bunu anlatıyor:

HAMLET
Sizin sırrınızı saklayıp, kendiminkini söyleyeceğimi. Ayrıca, süngerin sorguya çektiği kral oğlu ne cevap verir?
ROSENCRANTZ
Bana sünger mi diyorsunuz Lord'um?
HAMLET
Evet bayım. Kral'ın lütuflarını, ödüllerini, yetkilerini çeken bir sünger. Bu gibiler Kral'a en iyi hizmeti yapar sonunda. Maymunun fındığa yaptığı gibi, Kral da bu adamları önce ağzının bir köşesinde tutar, sonra ortaya alır, sonra da yutuverir. Senden istediklerini aldıktan sonra, seni sıkıverecek ve ey sünger, kupkuru kalacaksın yine.
ROSENCRANTZ
Sizi anlayamadım Lord'um.
HAMLET
Buna sevindim. Sivri söz aptal kulakta körelirmiş. (s. 156)

Benzer kitap: Ronald Duncan - Abélard ve Héloise / Mektuplar

Soytarılar arasında konuşma ve “en sağlam iş kim yapar?” sorusu ile “mezarcının yaptığı ev kıyamete kadar dayanır” ifadesi.

l. SOYTARI
Tasçıdan da, gemi ustasından da, marangozdan da daha sağlam iş yapan kimdir?
2. SOYTARI
Darağacı ustası. Bin kiracı çıksa üstüne yıkılmaz.
l. SOYTARI
Aşkolsun! Çok sivri zekalısın, beğendim. Doğrusu darağacı uyuyor. Ama kimlere uyuyor? Kötülere uyuyor. Şimdi sen, darağacı kiliseden daha sağlamdır derken kötü değil de nesin? O halde, demek ki, tam sana uyuyor. Haydi bakalım, bir daha dene.
2. SOYTARI
Tasçıdan, gemi ustasından, marangozdan daha sağlam iş yapan kim, öyle mi?
l. SOYTARI
Evet, bunu bil, boyunduruğu at.
2. SOYTARI
Tamam tamam, buldum.
l. SOYTARI
Neymiş?
2. SOYTARI
Hay Allah, bulamadım!
l. SOYTARI
Beynini daha fazla kurcalama. Eşek uyuşuk oldu mu, ne kadar vursan kımıldamaz yerinden. Bu soruyu bir daha soran olursa, "mezarcı" dersin. Onun yaptığı ev kıyamete kadar dayanır. Haydi, git bana bir çanak içki getir.