Robert Louis Stevenson - Dr. Jekyll ve Mr. Hyde

İskoçyalı yazar Robert Louis Stevenson’un Define Adası romanını bilmeyen yoktur herhalde. Define Adası’nı çocukluğumda okumuş, filmini izlemiş hem de bu kitaptan uyarlanan ancak uzayda geçen bir macera ile ilgili Disney yapımı çizgi filmi de çok beğenmiştim. Ancak buna rağmen yazarın başka hiçbir kitabını bilmiyordum.

Stevenson’un bilinen eserlerinden biri de “Dr. Jekyll ve Mr. Hyde” kısa romanıdır (novella). Okuduğum bu kitap Cumhuriyet gazetesi tarafından Milli Eğitim Bakanlığı çevirisinin ilk baskısı sadeleştirilerek yayımlanmıştır. Kitabın özgün ismi “The Strange Case of Dr. Jekyll and Mr. Hyde” ancak bazen kısaca “Dr. Jekyll and Mr. Hyde” ya da “Dr. Jekyll and Bay Hyde” olarak da yayımlananları da var.  Bir de Türkçe’ye “İki Yüzlü Adam” olarak çevrilen baskıları da bulunuyor.

Dr. Jekyll ve Mr. Hyde, içinde gizem, korku ve gerilim, bilim kurgu barındıran bir romandır. Stevenson, kitabın ilk cümlelerinden başlayarak okuru saran gizem ve gerilim ortamından son sayfalara kadar çıkmasına izin vermiyor.

Romanın öyküsünün merkezinde Noter Utterson var. Arkadaşı ile yaptıkları bir gezi sırasında dikkatlerini bir ev çeker.

“Tam bu noktada karanlık yüzlü büyük bir yapının çatısı, bu sokağa doğru bir çıkıntı oluşturmuştu. Yapı iki katlıydı. Penceresi yoktu. Alt katında bir kapıdan, üst katında da rengi solmuş duvarlardan başka bir şey görülmüyordu. Evin neresine bakılsa uzun zamandan beri el değmemiş olduğu anlaşılıyordu. Kapının ne tokmağı, ne de zili vardı; boyası yer yer kabarıp dökülmüştü.” (s. 17)

Bu evin dikkat çeken karanlık yapısı sonrasından yazar bizi bu evden çıktığı görülen başka bir karanlık yapılı kişiye götürür: Mr. Hyde. Hyde’la ilk defa karşılayan kişilerin ortak düşüncesi ondaki sevimsizliği ve nefret uyandıran özelliği fark etmesi olur. Hyde sanki bütün kötü özelliklerin bir araya gelmesinden oluşan kişilikti. Kısacası saf bir kötülükten oluşan bir adam.

Hyde, Utterson’un ilgisini çeker. Tabii bunda ilgi çekecek ne var diyebilirsiniz.  Aslında noter olan Utterson, daha önce bu ismi duymuştu. Yardımseverliği ile bilinen,  toplumda tanınan, çok sevdiği ve iyi bir insan olan arkadaşı Dr. Jekyll’in bir vasiyetini hatırlar. Dr. Jekyll, noterin bütün itiraz ve uyarılarına rağmen bütün servetini Hyde’a bırakmıştır. Hem de en ilginç yanı vasiyetnamede Dr. Jekyll’in “ölmesi ya da aninden ortadan kaybolması” durumunda bütün servetinin sevimsiz, nefret uyandıran, bulaşmadığı suç kalmayan Hyde’a kalacağı belirtiliyordu.

İşte Utterson da bu gizemi çözmek için çabalayıp duracaktır. Her seferinde karşısına engeller çıkacak, arkadaşları bu işi kurcalamamasını söyleyecektir. Tabii sonunda ilginç ve kimsenin tahmin bile edemeyeceği gerçek en korkunç şekilde ortaya çıkacaktır.

Robert Louis Stevenson, romanında son sayfaya kadar bütün gizemi koruyacak, okuru da merakta bekletmesini bilmiştir. Bu da sürükleyici ve zevkli bir okuma sunuyor.

Robert Louis Stevenson
Dr. Jekyll ve Mr. Hyde
Özgün adı: The Strange Case of Dr. Jekyll and Mr. Hyde
Çev: Zarife Laçinler
Cumhuriyet
1998
112 sayfa.