En iyi polisiye yazarları ve kitapları (40 yazar ve roman listesi) - 1


Polisiye edebiyat deyince aklıma ilk gelen şey çocukken izlediğim Hercule Poirot dizisi ve tabii bu çok sevdiğim özel detektif karakterinin yazarı Agatha Christie geliyor. Bir cinayet işlenir ve Scotland Yard bile çözemezken, “gri hücreleri” kullanan Poirot (Puaro olarak okunuyor), hiç kimsenin anlam veremediği sorular sorar, kimsenin dikkat etmediği ayrıntıları dikkatle inceler, kişiler, motifleri, saatler ve bütün diğer ayrıntıları gözden geçirdikten sonra olayı çözer. Katilin de aralarında olduğu bir grubu toplayarak, suçlunun kim olduğunu ve bütün diğer ayrıntıları bir bir ortaya koyar.

Peki, polisiye edebiyat nedir? Türk Dil Kurumu, polisiye sözcüğünü “Konusu polisin ilgilendiği alanlardan olan (olay, roman, film vb.)” şeklinde tanımlıyor. Yapılan diğer tanımlardan birinde de polisiye roman “cinayet, gizem, suç, katil, ceset vb. konuları işleyen roman türü” şeklinde ifade ediliyor. Türkçe’de polisiye olarak geçen bu edebiyat türü, crime (suç), mystery (gizem) ve içinde suç öğesinin de olduğu thriller (gerilim) diye üç ana ad altında anılıyor. Tabii bunların bir de alt türleri var.

Gizem romanlarında çözülmesi gereken bir gizem vardır ve bu her zaman bir cinayet olur. Kim yaptı, niye yaptı sorularının cevaplarını arar. Suç türü romanlarda ise kahraman bir kanun adamı ve rakibi olarak da bir suçlu vardır. Gerilim türü ise suç konusu işlenen en popüler türdür ve burada da çoğu zaman gizem ile korku türü bir arada işleniyor.

Şimdi de gelelim listeye. En iyi ile başlayan bir liste yapmak zordur. Buna rağmen polisiye türünün en beğenilen, en başarılı bulunan ve en çok okunan yazarları ve kitaplarını belirlemek için böyle bir liste hazırlamaya karar verdim. Listede yazarla ilgili kısa bilgi ve en iyi eserleri (bazılarında Türkçe’ye çevrilen eserlerinden birkaçı) yer alıyor.

Listeyi 40 yazar ile sınırlı tutmayı planlıyorum ve ilk 10 yazar kısmı zaten yeterince uzun olduğu için bölüm bölüm yayımlayacağım. Bu birinci listede polisiye türünün en usta isimlerine yer vermeye çalıştım. Bazıları Türkçe’ye çok çevrilirken bazıları ise yok denecek kadar az çevrilmiştir. Buna rağmen ilk listedeki neredeyse bütün isimler, günümüzdeki polisiye yazarlara ilham olan, türünün öncüleri ve ustalarından oluşuyor. Zaten listenin başındaki Agatha Christi ismi de polisiye türünün en çok okunan ve “kraliçesi” olarak adlandırılan bir isim. Sözü daha fazla uzatmadan sizi listenin birinci bölümü ile baş başa bırakıyorum.

En iyi polisiye yazarları ve kitapları:

1 - Agatha Christie (1890 - 1976)

İngiliz yazar Agatha Christie (1890-1976) “Queen of Crime (Polisiye Edebiyatı Kraliçesi)” olarak da biliniyor. Christie en çok da dedektif Hercule Poirot ve Miss Marple karakterlerinin yer aldığı 66 roman ve 14 öyküsü ile ünlüdür. Ayrıca dünyanın en uzun süre sahnelenen polisiye oyununun yazarıdır ve Mary Westmacott takma adıyla da aşk romanları yazmıştır.

Agatha Christie’nin kitapları arasından en dikkat çekeni “On Küçük Zenci” (“Ten Little Nigges”, ismi ırkçı bulunduğu için Amerikan baskılarında “And Then There Were None” şeklinde değiştirilmişti) romanıdır. Günümüze kadar 100 milyon adet satan bu kitap, aynı zamanda dünyanın en çok satan polisiye romanı ve tüm zamanların en çok satan kitaplarından biridir. Roger Ackroyd Cinayeti (The Murder of Roger Ackroyd) kitabı ise polisiye yazarlar tarafından en iyi polisiye romanı olarak seçilmişti.

Agatha Christie, kariyerinin başlangıcında başarılı olamamıştı. Kitapları altı defa yayınevleri tarafından geri çevrilmişti. Ancak bu durum Hercule Poirot karakterinin olduğu ilk romanı “Ölüm Sessiz Geldi” (The Mysterious Affair at Styles) romanı ile değişir.

Önerilen Agatha Christie kitapları:

1 - On Küçük Zenci (And Then There Were None)
2 - Roger Ackroyd Cinayeti (The Murder of Roger Ackroyd - Hercule Poirot, #1)
3 - Ölüm Sessiz Geldi (The Mysterious Affair at Styles - Hercule Poirot , #4)

2 - Arthur Conan Doyle (1859 - 1930)

İngiliz yazar Sir Arthur Conan Doyle, daha çok polisiye kitapları ve dedektif Sherlock Holmes karakteri ile ünlüdür. Ancak Doyle, polisiye roman ve öykülerle birlikte fantastik, bilim kurgu, aşk, şiir, oyun, tarihi romanlar ve edebiyat dışı kitaplar da yazmıştır.

Asıl mesleği doktor olan Doyle, 1887’de Kızıl Soruşturma (A Study in Scarlet) romanını yayımlar. Bu kitap Sherlock Holmes karakterinin olduğu ilk kitaptır. Sherlock Holmes karakterinin olduğu dört roman ile birlikte elliyi aşkın öykü yazmıştır. Sherlock Holmes kitapları polisiye edebiyatında bir milat olarak kabul ediliyor.

Önerilen Arthur Conan Doyle kitapları:

1 - Kızıl Soruşturma (A Study in Scarlet, Sherlock Holmes, #1)
2 - Baskerville'lerin Köpeği (The Hound of the Baskervilles, Sherlock Holmes, #6)
3 - Akıl Oyunlarının Gölgesinde (The Adventures of Sherlock Holmes, Sherlock Holmes, #3)

3 - Edgar Allan Poe (1809 - 1849)

Amerikalı yazar, şair ve edebiyat eleştirmeni Edgar Allan Poe, birçok yönüyle ünlüdür ve birçok yönüyle de ilklerin adamı sayılıyor. Poe, genellikle polisiye türünü icat eden yazar olarak kabul ediliyor. Ayrıca bilim kurgu türünün gelişmesine de katkı yapmıştır.

Poe’nun en ünlü eserlerinden biri Kuzgun (The Raven) şiiridir. 1845 yılında yayınlanır yayınlanmaz büyük başarı kazanmıştı. Bununla birlikte Poe en çok polisiye ve korku/ölüm türündeki öyküleri ile biliniyor. Özellikle korku türündeki öykülerini yaşamındaki zorluklar, acılar, eşini erken kaybetmesine bağlıyorum. Yazarın kendisi de 40 yaşında bir dizi hastalıktan yaşamını yitirir.

Poe’nun polisiye öykülerinin kahramanı dedektif C. Auguste Dupin ve Morgue Sokağı Cinayetleri, ilk modern polisiye öykü olarak kabul ediliyor. Mystery Writers of America topluluğu, Poe’nun adını taşıyan Edgar Ödülleri’ni (Edgar Awards) verir.

Poe’nın önerilen polisiye öyküleri

1 - Morgue Sokağı Cinayetleri (The Murders in the Rue Morgue)
2 - Marie Rogêt'nin Sırrı (The Mystery of Marie Rogêt)
3 - Çalınan Mektup (The Purloined Letter)

4 - Raymond Chandler (1888 - 1959)

Raymond Chandler, Amerikalı yazar ve senaristtir. Chandler’in polisiye yazarı olmasının ilginç bir hikâyesi var. Chandler, 44 yaşındayken bir petrol şirketindeki yöneticilik görevine son verilince dedektif öyküleri yazmaya başlar. Chandler’in öyküleri ile birlikte toplam yedi romanı yayımlanır. Öldüğü sırada yarım kalan sekizinci romanı ise yine bir polisiye yazarı olan Robert B. Parker tarafından tamamlanır. Eserlerinden biri dışında hepsi filme uyarlandı. Bazılarının birden fazla film uyarlaması var.

Chandler’in romanlarının ana karakteri Philip Marlowe özel bir detektiftir. Marlowe’u gördüğümüz ilk romanı Büyük Uyku (The Big Sleep), 1939 yılında yayımlanır. Chandler’in romanları için “hardboiled” (sert) polisiye edebiyatı tanımlaması yapılıyor.

Önerilen Raymond Chandler romanları:

1 - Büyük Uyku (The Big Sleep - Philip Marlowe, #1)
2 - Elveda Güzelim (Farewell, My Lovely - Philip Marlowe, #2)
3 - The Long Goodbye (Philip Marlowe, #6)

5 - Dorothy L. Sayers (1893 - 1957)

İngiliz yazar ve şair Dorothy L. Sayers, daha çok polisiye romanları ile bilinse de eleştiri yazıları kaleme almış ve çeviriler de yapmıştı. Sayers’in en çok bilinen eserleri, konusu birinci ve ikinci dünya savaşları arasında geçen polisiye romanlar ve öykülerdir. Sayers’in romanlarının ana karakteri detektif Lord Peter Wimsey’dir. Wimsey, 14 romanın ve bir dizi öykülerin kahramanıdır. Sayers’in bu karakteri günümüze kadar popüler kalsa da Türkçe’ye pek çevrilmemiştir.

Dorothy L. Sayers’in en çok okunan kitapları:

1 - Banyodaki Ceset (Whose Body? - Lord Peter Wimsey, #1)
2 - Strong Poison (Lord Peter Wimsey, #6)
3 - Unnatural Death (Lord Peter Wimsey, #3)

6 - P. D. James (1920 - 2014)

Tam adı Phyllis Dorothy James ve Holland Park Baronesi James olan İngiliz yazar, profesyonel hayatında P. D. James olarak biliniyor. James daha çok polisiye romanları ve Scotland Yard detektifi/komiseri Adam Dalgliesh karakteri ile biliniyor. İngiliz yazar ilk defa Dalgliesh karakterini 1962 yılında yayımlanan “Cover Her Face” romanı ile tanıtmıştı. Scotland Yard’da kademe kademe yükselen Adam Dalgliesh için sonuncusu 2008 yayımlanan toplam 14 roman yazar.

P. D. James, ayrıca ana karakteri özel detektif Cordelia Gray olan iki polisiye roman daha yazmıştı. Ancak James’in yazdıkları bununla sınırlı değildir. Polisiye dışında da hem edebi hem de edebiyat dışı kitaplar yazan James’in bir de distopya türü romanı var. 1992 yılında yayımlanan ve 2006 yılında film uyarlaması yapılan “The Children of Men” insanlığın artık kısırlaştığı gelecek bir dünyayı anlatıyor.

P. D. James’in önerilen polisiye romanları:

1 - Deniz Feneri (The Lighthouse - Adam Dalgliesh, #13)
2 - Özel Hasta (The Private Patient - Adam Dalgliesh, #14)
3 - Kadınlara Göre Değil (An Unsuitable Job for a Woman - Cordelia Gray, #1)

7 - Dashiell Hammett (1894 - 1961)

Dashiell Hammett, Amerikalı yazar, senarist ve siyasi aktivisttir. Hammett’in romanları hardboiled (sert) polisiye kitaplar olarak nitelendiriliyor. İlk iki polisiye romanı 1929 yılında yayımlanan “Red Harvest” ve “The Dain Curse” kitaplarıdır. Yazarın en iyi eseri ise 1930 yılında yayımlanan Malta Şahini (The Maltese Falcon) romanı olarak kabul ediliyor. Hammett, bu polisiye romanda ilk defa detektif karakteri Sam Spade’i tanıtmıştı.

Amerikalı yazarın diğer detektif kahramanları ise bir çifttir. Nick ve Nora Charles çiftinin geçtiği kitabı “The Thin Man” adını taşıyor.

Dashiell Hammett’in Türkçe’deki kitaplarından:

1 - Malta Şahini (The Maltese Falcon)
2 - İnce Adam (The Thin Man)
3 - Kızıl Hasat (Red Harvest)

8 - Ruth Rendell (1930 – 2015)

İngiliz yazar Ruth Rendell (bazı kitaplarını Barbara Vine takma adıyla yazmıştır) polisiye ve gerilim romanları ile biliniyor. Bazı polisiye romanlarında ise suçun psikolojisini de ele aldığı için bu tür romanları “psychological murder mysteries” (psikolojik polisiyeler) olarak nitelendiriliyor.

Rendell’in en iyi bilinen karakteri ise Müfettiş Wexford’dur ve başarılı televizyon uyarlamaları da yapılmıştır. Rendell aynı zamanda kendine has bir tür de oluşturmuştur. Psikolojik polisiyeler olarak bilinen bu romanlarında suçlular ve onların kurbanlarının psikolojik arka planlarını ayrıntısıyla inceliyor.

Ruth Rendell’in önerilen kitapları:

1 - Taştan Hüküm (A Judgement in Stone)
2 - From Doon With Death (Inspector Wexford, #1)
3 - A Dark-Adapted Eye (Barbara Vine takma adıyla yazmıştır)

9 - Lee Child (1954 - …)

Asıl ismi James D. "Jim" Grant olan İngiliz yazar, daha çok kitaplarını yayımladığı takma adı Lee Child olarak biliniyor. Child’in romanları daha çok gerilim (thriller) türüdür. Yazarın en iyi bilinen romanları ve serisi, Jack Reacher karakterinin olduğu kitaplarıdır. Jack Reacher, eski bir Amerikalı askeri polistir ve seride Reacher’in Amerika’daki farklı maceraları anlatılıyor. Jack Reacher’i anlatan Killing Floor (Türkçesi: Öldüren Kumpas) 1997’de yayımlanır yayımlanmaz büyük başarı kazanır ve serinin de başlangıcı olur. Aynı zamanda yazara da iki ödül kazandırır.

Jack Reacher serisinden Tek Kurşun (One Shot) kitabı da 2012 yılında, başrolde Tom Cruise’un olduğu filme de uyarlanmıştı.

Lee Child’den önerilen romanlar:

1 - Öldüren Kumpas (Killing Floor - Jack Reacher, #1)
2 - Tek Kurşun (One Shot - Jack Reacher, #9)
3 - Düşman (The Enemy - Jack Reacher, #8)

10 - John Dickson Carr (1906 - 1977)

Amerika doğumlu yazar John Dickson Carr, Carter Dickson, Carr Dickson ve Roger Fairbairn takma adlarıyla da yazmıştır. Carr, “polisiyenin altın çağı” olarak adlandırılan dönemin yazarlarından biri olarak adlandırılıyor. İlk detektif romanını 1930’da yayımlayan Carr’ın en iyi eseri olarak, ana karakteri Dr. Fell olan “The Hollow Man” kabul ediliyor. Carr, “çözülmesi imkânsız gizem” (locked room mystery) türü polisiyelerin ustası olarak kabul ediliyor.

Bir süre İngiltere’de yaşayan Carr, “İngiliz stili” polisiye yazarı olarak da kabul ediliyor. Hepsi olmasa da polisiye romanlarının çoğunun konusu İngiltere’de geçiyor. En iyi bilinen detektif karakterleri Dr. Gideon Fell ve Sir Henry Merrivale’in her ikisi de İngiliz’dir.

John Dickson Carr’ın Türkçe’ye çevrilen kitaplarından:

1 - Üç Tabut (The Three Coffins - Dr. Gideon Fell, #6)
2 - İmparatorun Enfiye Kutusu (The Emperor's Snuff-Box)
3 - Kadife Eldivenli Şeytan (The Devil in Velvet)

Devam edecek…

Not: Listenin devamında görmek istediğiniz polisiye yazarlar ile en beğendiğiniz ve sevdiğiniz polisiye kitapları yorumda bizimle paylaşabilirsiniz.

En iyi polisiye yazarları ve kitapları (40 yazar ve roman listesi) - 2


Next Post Previous Post
23 Comments
  • Beyda'nın Kitaplığı
    Beyda'nın Kitaplığı 31 Ağustos 2018 11:21

    Listeye gel. Detaylı olarak inceleyeceğim. Çok teşekkürler :)

    • Cavanşir Gadimov
      Cavanşir Gadimov 1 Eylül 2018 11:52

      İyi okumalar

  • Gül Akça
    Gül Akça 31 Ağustos 2018 11:35

    Ben pek polisiye okumam dolayısıyla listenizden ilk üç yazar hariç diğerlerini tanımıyorum. Onlardan da yalnızca Agatha Christie'nin kitaplarını okumuştum yıllar yıllar önce. Wolfgang Schorlau'nun siyasi polisiyeleri son yıllarda okuduğum en iyilerden. Elinize sağlık listenin devamını merakla bekleyeceğim.

    • Cavanşir Gadimov
      Cavanşir Gadimov 1 Eylül 2018 11:55

      Teşekkürler, iyi okumalar.

  • SevKoz
    SevKoz 31 Ağustos 2018 11:46

    Ben ilk onda bu kadar kadın yazar olmasına şaşırdım doğrusu

    • Cavanşir Gadimov
      Cavanşir Gadimov 1 Eylül 2018 11:57

      Demek ki kadın yazarlar polisiyede iyidir. Devamında da çok kadın yazar var.

  • Mütemadiyen Okur
    Mütemadiyen Okur 31 Ağustos 2018 12:29

    Arthur Canon Doyle favorim. Diğerlerine de şans vermek isterim. Listeyi favorilerime ekliyorum. Ara sıra incelerim inşallah ☺

    • Cavanşir Gadimov
      Cavanşir Gadimov 1 Eylül 2018 12:00

      İyi okumalar. Doyle'u severim ama Agatha Christie favorimdir.

  • sinansal
    sinansal 1 Eylül 2018 21:11

    Sevgili Gadimov, Lee Child'ın dokuzuncu sırada olmasına azıcık içerledim. :D Şaka bir yana Tess Gerritsen, Frederick Forsyth, Robert Crais, Jo Nesbo, Michael Connelly, John Verdon, Steke Larsson, Mary Higgins Clark isimleri bir çırpıda aklıma gelenler... Ancak sonradan aklıma gelipte tüh şunu da yazsaydım diyeceğim çok yazar olduğu kesin...

    • Cavanşir Gadimov
      Cavanşir Gadimov 4 Eylül 2018 19:14

      Yazdığınız isimlerde Gerritse, Nesbo, Connelly ve Clark zaten ön listemde var. Diğer izimleri de dikkate alacağım. Ama hangisi 40'lık kısa listeye girer şimdilik bilemem. :-) Teşekkürler

  • Aleyna Can
    Aleyna Can 1 Eylül 2018 22:32

    :) Süperrrr :)

    • Cavanşir Gadimov
      Cavanşir Gadimov 4 Eylül 2018 19:14

      Teşekkürler

  • deeptone
    deeptone 1 Eylül 2018 22:42

    heeeey polisiye aşığıyım yaaa yüzlerce okudum. bu liste de iyi olmuş ivit. dorothy ve lee child okumadım sadece. diğerlerinin çok sayıda okudum kitaplarını :) pd james ve rendell çok severim hemen tüm romanlarını okudum. chandler aşklarımdan. dickson carr bizde pek okunmaz eskiden okunurmuş. dorothy kitaplarını bulamadığım için ve child da öyle. heeeey kırk olduğuna göre yenilere de gelcen. yaşayan en iyi polisiyeci lawrence block :) bernie rhodenbarr ve matthes scudder polisiyeleri. nefis yaa. türkçe ve ingilizce okudum bunları. bir de baksanaaa, türk polisiyecileri listesi yapsanaaa. dünden bugüne. günümüzde de az sayıda yazan ilginç yerli polisiyeciler var meselaaa :) zaman içinde listeye devam ederken sen eklemeler yaparım, bilinmeyen polisiyeci çok :)

    • Cavanşir Gadimov
      Cavanşir Gadimov 4 Eylül 2018 19:21

      Lawrence block, ön listede var ama 40'a girer mi bilemiyorum. Liste biraz uzun. Araştırıp ona göre seçiyorum sırayla. Bu arada Türk polisiyeciler konusu iyi bir fikir. Ben bu listeye bir kaç kişiyi eklemeyi düşünüyordum ama ayrı bir liste de olabilir .Tavsiye için teşekkürler.

    • deeptone
      deeptone 4 Eylül 2018 19:43

      tamamdır. listecilik hastalığı var sende demek kiii. güzel hastalık :)

    • Cavanşir Gadimov
      Cavanşir Gadimov 4 Eylül 2018 19:57

      En başta kendim için hazırlıyorum ama tabii kitap tavsiyesi isteyenler için de kanımca iyi bir kaynak olur.

    • deeptone
      deeptone 4 Eylül 2018 20:05

      tabisideee :)

  • KİTAPLARA KAÇANLAR
    KİTAPLARA KAÇANLAR 4 Eylül 2018 02:47

    Blogunuzdaki konusuna göre hazırlanan listeler çok faydalı oluyor. Paylaştığınız için teşekkürler.

    • Cavanşir Gadimov
      Cavanşir Gadimov 4 Eylül 2018 19:31

      Rica ederim iyi okumalar

  • incidennotlar
    incidennotlar 4 Eylül 2018 08:52

    Dolu dolu bur pbur paylaşım olmus.Bulisteyi paylasiyorum.
    Emeğine sağlık

    • Cavanşir Gadimov
      Cavanşir Gadimov 4 Eylül 2018 19:34

      Teşekkürler ve iyi okumalar

  • Unknown
    Unknown 5 Aralık 2020 19:43

    Bu listenin 1. Numarası grange olmalıydı heralde listeye hiç almamışsınız enteresan

    • Cavanşir Gadimov
      Cavanşir Gadimov 7 Ocak 2021 22:44

      Grange'ın 5-6 kitabını okudum ama nedense listeye alırken hiç aklıma gelmedi. Belki listeye devam edersem alırım.

Add Comment
comment url

Benzer yayınlar