Samed Behrengi - Küçük Kara Balık

Samed Behrengi’nin “Küçük Kara Balık” başlıklı hikâyesi, başta çocuklara ve genelde de bütün insanlara, bulundukları şartları kendi çabaları ile değiştirme konusunda ilham olacak bir eserdir.

Bu kitabı çok görmeme rağmen, yazarı ve eserleri ile ilgili hiçbir bilgim yoktu. Ancak yazarın yaşam öyküsü, çok genç yaşta (28 yaşında) ölmesi ve diğer ayrıntılar çok ilgimi çekti. Behrengi İran’ın Tebriz şehrinde doğmuştur. Yani Güney Azerbaycan’da ve bir Azerbaycanlı ailesinde. Öğretmenlik yapan Behrengi, bir yandan da Azerbaycan folkloru ve masallarını sözlü edebiyat olarak toplayıp bunları yayımlatmak ister. Ancak İran’da Farsça dışında yayıma izin verilmediği için bunları Farsçaya çevirerek yayımlatmak zorunda kalır.

Behrengi, 28 yaşındayken Aras nehrinde boğularak ölür. Ölümünden dolayı rejim suçlanır ve ölümünün şüpheli olduğu üzerinde tartışmalar var.

Behrengi’nin bu hikâyesine dönecek olursak, “Küçük Kara Balık” yazarın en bilinen eseridir. Annesi ile bir derede yaşayan Küçük Kara Balık, çevresini sorgulamaya başlar. En başta yaşadığı derenin nereye ulaştığını öğrenmek ister. Bunu öğrenmek için de bir yolculuğa çıkmağı düşünür ve şöyle der:

“Birçok balığın yaşlanınca, hayatta hiçbir şey yapmadık, hayatımızı boşa geçirdik, diye yakındıklarını biliyorum. Durmadan sızlanıp dururlar. Ben yaşamanın nasıl bir şey olduğunu öğrenmek istiyorum; durmadan aynı şeyleri yapmak, yaşlanana kadar başka bir şey yapmadan yaşamak olamaz; dünyada yaşamanın anlamı bundan daha fazla olmalı!”

Tabii bu düşüncesi ve derenin devamında ne olduğunu görme arzusuna ilk önce annesi, sonra komşuları sonra da çevresindeki balıklar karşı çıkar. Onu engellemeye çalışırlar. Ancak bütün bunlar onu durdurmaz. Bu cesur Küçük Kara Balık’ın dereden başlayan, göl, ırmak ve denizde devam eden macerası böyle başlar. Tabii önündeki tek engel deredeki balıklar olmayacaktır. Daha birçok engel, tehlike ile yüzleşmek zorunda kalacaktır.

Behrengi’nin bu hikâyeyi çocuklar için yazdığını düşünürsek ana mesajını, çevrenizdeki koşullar, sınırlamalar ve engeller ne olursa olsun, bunları ve kendinizi aşmaya gayret edin şekilde özetleyebiliriz. Zaten Küçük Kara Balık da sadece bu sınırları aşmakla ve engellerle yüzleşmekle kalmıyor, aynı zamanda balıklarla beslenen kuşlara da meydan okuyor.

Samed Behrengi
Küçük Kara Balık
Özgün adı: Mahi ye siyah e kuçuli
Çev: İlknur Özdemir
İllüstrasyon: Serap Deliorman
6. Basım
Kırmızı Kedi Yayınevi
2015
İstanbul
64 sayfa.