Amerikan üniversitelerinde öğrencilere en çok okutulan 101 kitap

Harvard, Stanford, MIT, CalTech, Princeton, Yale… Bunlar dünyaca ünlü ABD üniversiteleri. Bu liste daha da uzatılabilir. Dünyanın en iyi eğitim kurumlarında öğrencilere ne okutulduğu, hangi bilimsel ya da edebiyat kitaplarının tavsiye edildiğini hep merak etmiştim.

Şimdi bu soruya, ABD gibi İngilizce eğitim veren ülkelerdeki üniversitelerin ders içeriklerini 15 yıldır derleyen The Open SyllabusProject sitesi ayrıntılı cevap veriyor. Sitede, ABD ile birlikte İngiltere, Kanada, Avustralya ve Yeni Zelanda’daki üniversitelerin, ülke bazında ya da ayrı ayrı üniversite bazında en çok hangi kitapları okuttuklarını görmek mümkün. Ya da alanınıza göre filtreleme yaparak bir kitap listesine erişebilirsiniz.

Üniversitelerinde öğrencilere en çok okutulan kitaplar

Listede sadece bilimsel ya da farklı bilim alanları ile ilgili kitaplar bulunmuyor. Ayrıca edebiyat, roman türü edebiyat eserleri de var. Örneğin ABD’de üniversitelerin öğrencilerine okuttuğu kitaplar arasında ilk 10’da Mary Shelley’in korku romanı olarak bilinen Frankenstein adlı eseri var.

Yine Platon, Aristoteles, Homeros gibi Yunan klasikleri de listenin başında yer alan kitaplardır. Dünya klasikleri arasında ise ilk sıralardan John Milton’un Kayıp Cennet’i, Shakespeare’in Hamlet’i gibi romanlar dikkat çekiyor. Listede Edward Said’in Şarkiyatçılık’ı Karl Marx’ın Kapilat’i, Thomas More’un Utopia ve Sartre’nin Varoluşçuluk’u gibi bilim ve düşünce dünyasına damga buran kitaplar da var.

Bu kitaplar arasında, hangisi mutlaka okunması gereken kitaplardan diye sorarsanız, hiç tereddüt etmeden "Edward W. Said - Şarkiyatçılık" (Türkçe "Oryantalizm" başlığı ile de çevrildi) cevabını veririm. Bu kitap Batı'nın Doğu'yu nasıl ve neden böyle gördüğünü inceliyor. Bu kitabı okuduktan sonra yine son yıllarda Orta Doğu'da yaşanan olaylar, Amerika ve Batı'nın buraya müdahalesi ile ilgili konular aklınızda netlik kazanacak.

Not: Edebiyatseverler için ABD’de üniversite öğrencilerinin en çok okuduğu roman, hikâye, destan, oyun, şiir türü edebiyat eserleri koyu renkle işaretlenmiştir.

Amerikan üniversitelerinde öğrencilere en çok okutulan 101 kitap

1 - William Strunk - The Elements of Style
2 - Platon - Devlet
3 - Neil A. Campbell - Biyoloji
4 - Karl Marx ve Friedrich Engels - Komünist Manifesto
5 - Aristoteles - Nikomakhos'a Etik
6 - Niccolo Machiavelli - Prens
7 - Sophokles - Kral Oidipus
8 - Mary Shelley - Frankenstein
9 - Thomas Hobbes - Leviathan
10 - Kate L. Turabian - A Manual for Writers of Term Papers, Theses, and Dissertations
11 - Martin Luther King - Letter From the Birmingham Jail
12 - Paul C. Cozby - Methods in Behavioral Research
13 - Homeros – Odysseia
14 - Platon - Sokrates'in Savunması
15 - Sofokles – Antigone
16 - John Stuart Mill – Utilitarianism
17 - Homeros – İlyada
18 - Diana Hacker - The Bedford Handbook
19 - Diana Hacker - A Pocket Style Manual
20 - John Stuart Mill – Özgürlük Üzerine
21 - Thomas S. Kuhn - Bilimsel Devrimlerin Yapısı
22 - Joseph Gibaldi - MLA Handbook for Writers of Research Papers
23 - Joseph Conrad - Karanlığın Yüreği
24 - Kate L. Turabian - A Manual for Writers of Dissertations
25 - Samuel Huntington - Medeniyetler Çatışması
26 - Geoffrey Chaucer - Canterbury Hikâyeleri
27 - Edward W. Said - Şarkiyatçılık
28 - WilliamShakespeare - Hamlet
29 - Chinua Achebe - Parçalanma
30 - John Milton - Kayıp Cennet
31 - Alexis de Tocqueville - Amerika'da Demokrasi
32 - Augustinus - İtiraflar
33 - Harriet Ann Jacobs - Incidents in the Life of a Slave Girl
34 - Aristoteles - Politika
35 - Jean M. Due - Project Evaluation
36 - Henry David Thoreau - Walden
37 - Charles Darwin - Türlerin Kökeni
38 - Charlotte Perkins Gilman - The Yellow Wallpaper
39 - Platon - Diyaloglar
40 - Harvey M. Deitel - C : How to Program
41 - Benjamin Franklin - Autobiography
42 - Garrett James Hardin - The Tragedy of the Commons
43 - Rene Descartes - Meditasyonlar
44 - Jean Jacques Rousseau - Toplum Sözleşmesi
45 - Platon - Kriton
46 - Adam Smith - Ulusların Zenginliği
47 - Michel Foucault - Power
48 - James Stewart - Calculus : Early Transcendentals
49 - Aristoteles - Poetika
50 - Toni Morrison - Sevilen
51 - Thomas Jefferson - Bağımsızlık Bildirgesi
52 - Kate Chopin - Uyanış
53 - Virgil - The Aeneid
54 - Karl Marx - Kapital
55 - Jean Paul Sartre - Varoluşçuluk
56 - Thomas More - Utopia
57 - William Shakespeare - Fırtına
58 - Michel Foucault - Cinselliğin Tarihi
59 - T. S. Eliot - The Love Song of J. Alfred Prufrock
60 - Voltaire -Candide Ya da İyimserlik Üzerine
61 - Thucydides - The Peloponnesian War
62 - James S. Walker - Physics
63 - Euripides - Medea
64 - Immanuel Kant - The Metaphysics of Morals
65 - Platon – Euthyphron
66 - Zora Neale Hurston - Their Eyes Zora Neale Were Watching God
67 - F. Scott Fitzgerald - Muhteşem Gatsby
68 - Ralph Ellison - Görülmeyen Adam
69 - Rene Descartes - Yöntem Üzerine Konuşma
70 - Thomas Paine - Sağduyu
71 - David Halliday - Fiziğin Temelleri
72 - C. W. Mills - Toplumbilimsel Düşün
73 - Konfüçyüs - Seçme Eserler
74 - John Rawls - A Theory of Justice
75 - Nathaniel Hawthorne - Young Goodman Brown
76 - Frederic Martini - Fundamentals of Anatomy and Physiology
77 - Mark Twain - Huckleberry Finn
78 - Max Weber - Protestan Ahlakı ve Kapitalizmin Ruhu
79 - John Locke - Hükümet Üzerine İki İnceleme
80 - Stephen A. Ross - Corporate Finance
81 - Aristophanes - Lysistrata
82 - Plato - Symposium
83 - William Ury, Roger Fisher, Bruce Patton - Evet Boyun Eğmeden Anlaşmaya Varmak
84 - Stephen Lucas - The Art of Public Speaking
85 - Ovid - Dönüşümler
86 - Herman Melville - Katip Bartleby
87 - Elaine Nicpon Marieb - Human Anatomy & Physiology
88 - Anne Moody - Coming of Age in Mississippi
89 - N. Gregory Mankiw - Makroekonomi
90 - Jonathan Swift - A Modest Proposal
91 - Aeschylus - The Oresteia
92 - William Faulkner - A Rose for Emily
93 - Aristoteles - Retorik
94 - Martin Luther King - I Have a Dream
95 - Franz Kafka -Dönüşüm
96 - Rachel Carson - Sessiz Bahar
97 - Henry David Thoreau - Sivil İtaatsizlik
98 - Raymond Chang - Genel Kimya
99 - Sigmund Freud - Uygarlığın Huzursuzluğu
100 - Paulo Freire - Ezilenlerin Pedagojisi
101 - John Berger - Görme Biçimleri

Okunması gereken kitap önerileri

Bu liste dışında, hangi kitaplar mutlaka okunmalı? Bu soruya cevap vermek için çok uzun bir liste yapmak gerekiyor. Ama kısa bir cevap verecek olursak, "klasikler mutlaka okunması gereken kitaplar listenizde olmalı" diyebiliriz. Klasikler derken çok geniş bir yelpazede kitaplardan bahsediyorum. Bu eski çağ Yunan klasikleri olabilir, Rus ve Batı dünyasının Dostoyevski ve Tolstoy gibi klasikleri olabilir, Doğu ve İslam dünyası klasikleri ya da modern klasikler (ya da çağdaş klasikler) adı ile basılan kitaplar olabilir. Edebi eserler ve kurgu dışı klasik kitaplardan bahsediyorum. Bu sözlerden sürekli klasik kitapların okunması gerektiği anlaşılmamalı. Ancak zaman zaman mutlaka okunmalı ve okunması gereken kitaplar listenizde olmalı.

Çünkü klasik bir kitap, yılların eleştiri okları altında şimdiye kadar hayatta kalabilmiş bir eserdir. Bugün üç beş kuruş kazanmak için yazılan, seriler halinde çıkan ve okuduktan sonra bir çırpıda unutacağınız kitaplar gibi değil. Klasik kitapların yazarları çoğu zaman yazdıklarından para bile kazanamayan insanlar. Ama hem dönemleri hem de bize çok şey katacak, ufkumuzu açacak kitaplara imza atmışlar.

Çoğunu okumak zor gelebilir. Mesela yukarıda bahsettiğim Rus yazar Dostoyevski, okunması gerektiği kadar, okuması zor eserler ortaya koymuştur. Yine de bir psikolog gibi insanın iç dünyasını en iyi şekilde yansıtmayı bilmiştir eserlerinde. Tolstoy bir toplum bilimci gibi. Her yazar farklı yönü ile ortaya çıkar ve sizi farklı yönlerden geliştirecek kitaplar sunar.

Kitap okuyamıyor ve bazı kitaplar ağır geliyorsa ne yapmalı?

Bazı kitaplar farklı yaşlarda okunursa daha iyi anlaşılıyor. Bazıları ise okura göre akıcı ya da sıkıcı gelebilir. Sartre’nin “Bulantı” romanını gayet akıcı bir şekilde okumuştum. Ama kitap ile ilgili yorum yazanlar okuyamadıklarını belirtmişti bir sitede.

Ama yine de zaman zaman bazı kitapların okunması gerekiyor. İster sıkıcı olsun, isterse de zor okunan. Benim buradaki önerim şöyle. Böyle zor gelen kitapları bir çırpıda okumaya kalkışmayın. Az ama istikrarlı okuma ile bitiremeyeceğiniz bir kitap yok. Ama bir kitap ağır okunuyorsa, sizi okumaya da küstürebilir. Bunun için ben şöyle bir teknik deniyorum. Ağır ilerleyen kitaplardan günlük belirli bir sayfa belirler ve okumaya devam ederim. Belirlediğim 10 ya da 20 sayfa bittikten sonra ise bana çok ilginç gelen, sürükleyici bulduğum, konusu tam bana göre olan bir kitabı okurum. Benim için bilim kurgu, uzay temalı ya da fantastik kitaplar böyle.

Yani bir yandan zor okunan bir kitaba biraz sabırla devam edeceksiniz, diğer yandan sizi içine çeken bir kitabı zevkle okuyacaksınız. Böylece okuma istediğini kaybetmeden aynı anda iki kitaba devam etmiş olacaksınız.