Kitap yorumu: Hasan Saraç – Çapraz Oyun

Cavanşir Gadimov

14 Şub, 2021

Hasan Saraç, Çapraz Oyun isimli romanında okura fantastik ve gizemli de bir yönü olan hikâye anlatıyor. Bir oturuşta okuyabileceğiniz ve sürükleyici bir kitap.

Hasan Saraç – Çapraz Oyun – Konusu

Romanın konusu aslında sade ama çok ilgi uyandırıcı. Ana karakterlerin ismi Kâmil Yalçın ve Mustafa Yılmaz. Kâmil ünlü ve zengin bir iş adamı. Mustafa ise psikoloji profesörü ve bir üniversitede çalışıyor.

Kâmil ve Mustafa birbirini tanımıyor. Olaylar da ikisinin aynı gün yurt dışına yaptığı uçak yolculuğu ile başlıyor. Kâmil bir iş görüşmesi için Almanya’ya gidiyor. Mustafa ise bir psikoloji konferansı için Fransa’ya. Ancak ikisi de fantastik sayılabilecek bir olay yaşarlar. Uçak yolculuğunda uyurlar ve uyandıklarında farklı vücutları olduğunu görür ve şok yaşarlar.

Mustafa, Kâmil’in vücudunda ve Almanya uçağında, Kâmil de Mustafa’nın vücudunda ve Fransa uçağındadır artık. Mustafa bir bacağındaki sorundan dolayı kol değneği ile yaşayan biri. Ama şimdi sağlam bacaklı bir vücutta bulur kendini. Aslında rüya gördüğünü zanneder ve uyanmaya çalışır.

Kâmil ise Mustafa’nın vücudunda adeta kâbusa uyanmıştır. Yerinden kalkamadığını ve kol değneği olduğunu görür ve ilk önce olayın şokunu atlatamaz.

Kitap önerisi: Hasan Saraç - Yazdıklarıyla Yaşayanlar 2 (Hikayelerin Hikayesi)

Bir rüya mı bir kâbus mu?

Ana karakterlerden biri rüya gibi bir olay yaşar. Diğeri ise kendini bir kâbusta bulur. Aslında farklı mizaca sahip, farklı yaşamları olan iki kişi. İstanbul’da yaşamaları dışında başka bir ortak yanları da yok. Tabii ikisinin de aynı İtalyan marka özel yapım çantaya sahip olmaları dışında. Kitabın kapağındaki çanta bu olsa gerek. Peki, bu iki karakter karşılaştığı duruma nasıl tepki verir?

Kâmil, katı bir disiplinle, sert ve acımasız olmak için yetiştirildi. Zengin bir iş adamı. Sağlam bir vücuda sahip. Buna rağmen Mustafa hocanın yaşamına imreniyor. Çünkü onun yaşadığı insancıl duygularla dolu yaşamı kendi kendine yasaklamış birisiydi.

Mustafa ise Kâmil’in vücudunun keyfini çıkarıyor. Kol değnekleri ile geçirdiği yıllardan sonra sağlam bir vücut ile dolaşmak ona hasretini çektiği bir özgürlük kazandırıyor. Sonuçta da rüya görüyor zannediyor ki anı yaşamaya karar verir.

Tabii her ikisi de bu yeni vücutlarla yaşamlarına nasıl devam edeceklerinin endişesini taşıyor. En büyük soru da bu vücut değişimi, başkasının vücudunda oynadıkları oyun yani bir anlamda bu çapraz oyun ne kadar devam edecek? İkisi de bir başkasının yaşamının oyununu oynuyor.

Yazarın benzer konuları işleyen kitaplara göndermeleri

Yazar Hasan Saraç’ın daha önce okuduğum kitaplarında (Bknz: Zaman Gezginleri: Kerim ile Sibel) dünya edebiyatının iyi bilinen eserlerine atıf yaptığını, onlardan bahsettiğini gözlemlemiştim. Bu kitapta da aynı şey var. Bu romanda da Stevenson’un Dr. Jekyll ve Mr. Hyde ve Franz Kafka’nın Dönüşüm kitaplarından bahsediyor.

Aslında bu iki kitaptan bahsetmesi boşuna değil. Çünkü Çapraz Oyun da bu iki kitapla az da olsa benzer bir konuyu işliyor. Hem Dr. Jekyll ve Mr. Hyde hem de Dönüşüm’de (ya da Metamorfoz) ana karakterler bir tür dönüşüm geçiriyor. Çapraz Oyun’da ise ana karakterlerin yer değiştirmesi söz konusu. Aslında onlar da dönüşüm geçiriyor. Çünkü birbirlerinin bedenlerinde yaşarken dönüşümleri de başlar.

Romanın ana karakterlerinden Kâmil, Mustafa hocanın bedeninde kendisine bakarken Kafka’nın öyküsünün ana karakteri Gregor Samsa’yı hatırlıyor ve şunları düşünüyor:

“Gregor Samsa mı oturuyordu yoksa o koltukta? Kafka’nın, Metamorfoz’unda sıradan bir insan olarak akşam yatağına yatıp, sabah kalktığında kendini yerde debelenen devasa bir hamamböceğine dönüşmüş olarak bulan Gregor Samsa. Gregor ilk uyandığında, o iğrenç vücuduna bile doğru dürüst bakmadan bu halimle işe nasıl giderim diye hayıflanmamış mıydı? Sonra da o tüylü devasa bacaklarına bakıp yaşadığı “değişimi” görmezden gelmeye çalışmamış mıydı?” (s. 38)

Kitap önerileri: Sürükleyici kitaplar - Elinizden bırakamayacağınız 25 akıcı roman

Değişim bir oyuna dönüşür

Kâmil ve Mustafa yaşadıkları fantastik olay sonrasında yeni kimliklerinin üzerine düşen rolleri oynamaya başlarlar. Tabii garip bir durum. İkisi de birbiri hakkında bir bilgiye sahip değil. Ama sonuçta ikisi de bir diğeriymiş gibi rol yapmaya başlar. Peki, bu garip durum karşısında fiyasko yaşamadan çapraz oyunu oynayabilecekler mi?

Okur ise en çok şunu merak eder: Böyle fantastik bir olay nasıl oldu da iki farklı ve birbirini tanımayan kişinin başına geldi? Bu yaşanan vücut ve kimlik değişiminin arkasındaki gizem ve sebep nedir? Bu olayın bir açıklaması var mı? Roman sona yaklaşırken okur da bu soruların cevabını tatmin edici bir şekilde alacak.