Rus edebiyatı okumaları: Okuduğum, okunacak ve önerilen kitaplar - 1

Okuduğum Kitaplar bloğunda bir yandan kitap incelemeleri, yorumları, özetleri yazıyor ve okuma listeleri hazırlayarak paylaşıyorum. Diğer yandan ise etiketler aracılığıyla da hangi ülke edebiyatını daha çok okuduğumu takip ediyorum.

Bloğun sol alt köşesinde hangi ülke edebiyatlarından kaç kitap okuduğum ile ilgili bir liste var. Listede ilk sıralarda Amerikan Edebiyatı (46 kitap), İngiliz Edebiyatı (26 kitap) ve Türk Edebiyatı (24 kitap) yer alıyor. Özellikle Amerikan edebiyatının ilk sırada ve diğerlerine göre neredeyse iki kat fazla olmasının birkaç sebebi var. Birincisi okumayı sevdiğim fantastik ve bilim kurgu kitapları daha çok bu ülkeden çıkıyor. İkincisi ise bu kitapların çoğu seri şeklindedir.

Liste böyle olunca dünyada önemli bir yere sahip, birçok yazarı etkileyen Rus edebiyatından sadece altı kitap okuduğumu fark ettim ve bunu düzeltmeye karar verdim. Benzer ancak farklı bir durumu birkaç yıl önce fark etmiştim. Blogda hiç kadın yazara ait kitap yoktu (şimdi var ve hatta en iyi polisiye yazarlar listesinde kadın yazarlar çoğunluktadır).

Rus edebiyatını biraz araştırınca birçok anlamda hem en iyilerin çıktığı hem de en iyilere ilham olan birçok kitabın olduğunu görüyoruz. Mesela, Dostoyevski kimilerine göre en iyi yazarlardan biri kimilerine göre ise tüm zamanların en iyi yazarıdır. Bu en iyi yazarlara Tolstoy, Puşkin ve diğerlerini de ekleyebiliriz.

Rus edebiyatı ile ilgili başka bir örneğe de şöyle bakalım. George Orwell’in 1984 kitabını bilmeyen yoktur. Orwell ise bu kitabı Yevgeni Zamyatin’in “Biz” romanından etkilenerek yazmıştır. Hatta iki romanın temel taşları aynıdır.

Bundan dolayı bir süre Rus edebiyatına yoğunlaştım ve en önemli yazarlardan okuduğum belli başlı kitapları ve okuyacaklarımın listesini yaptım. Bu yazarlar ve kitaplarına kısaca bakalım.

EN İYİ RUS  YAZARLAR VE ROMANLARI

Fyodor Mihayloviç Dostoyevski (1821 - 1881)

Rus edebiyatı okumalarına Dostoyevski ile başladım. Dostoyevski’nin yapıtları iki döneme ayrılıyor. İki dönem arasında büyük farklar vardır. Özellikle ilk yapıtları eleştirmenler tarafından pek beğenilmedi ve bu yazarı çok etkiledi. Ancak Yeraltından Notlar ile büyük romanlarından ilkini yayımlamış oldu. Yeraltından Notlar, Suç ve Ceza, Budala, Ecinniler ve Karamazov Kardeşler, Dostoyevski’nin muhteşem beş romanı olarak adlandırılıyor.

Dostoyevski’nin bu eserlerinin ortak özelliği ana karakterlerinin zavallı olmaları, kendi ifadesiyle yer altı insanı olmasıdır. Karakterlerin psikolojisini ustalıkla ortaya koyan Dostoyevski, okuru da sanki “yeraltına çekmeye” çalışıyor ve bundan dolayı okunması gerektiği kadar, okuması zor eserlerdir.

Dostoyevki’den okuduğum ve okuyacağım kitaplar şöyle:

Yeraltından Notlar
Beyaz Geceler
Kumarbaz
Suç ve Ceza
Budala
Ecinniler
Karamazov Kardeşler

Aleksandr Sergeyeviç Puşkin (1799 - 1837)

Puşkin, modern Rus edebiyatının kurucusu olarak görülüyor. Çocukken özellikle masallarını okumayı severdim. Puşkin, 37 yaşında düelloda öldürülene kadar, kısa yaşamına onlarca eser sığdırmıştır. Puşkin’in hem masalları hem şiirleri hem düzyazı romanları hem de şiir-romanları vardır.

Puşkin ilk ününü Ruslan ve Ludmila eseri ile kazanır. En çok okunan ve iyi eseri olarak ise Yevgeniy Onegin epik şiiri kabul ediliyor. Puşkin sadece bir öykü anlatmıyor, aynı zamanda Rus yaşamı, insanının portresini de çiziyor. Bu özelliğinden dolayı Rus yaşamını ansiklopedisi olarak nitelendiriliyor bu kitap.

Puşkin’den okuduğum ve okunası kitaplar:

Yevgeniy Onegin
Yüzbaşının Kızı
Dubrovski
Ruslan ve Ludmila
Maça Kızı

Lev Nikolayeviç Tolstoy (1828 - 1910)

Tolstoy, dünyaca ünlü Rus yazarlardan biridir. En çok da Savaş ve Barış ile Anna Karenina romanları ile biliniyor. Tolstoy zengin bir aileden geliyor. Aynı zamanda Kont (Rusça Graf) unvanı da vardır. Ancak yaşamı boyunca hep bir arayış içinde olmuştur. Bu arayış, geçirdiği fikirsel değişimler eserlerine de yansımıştır. Bir kimsesiz gibi sokakta ölmesinde de bunu etkisi vardır.

Türkiye’de Tolstoy’un en çok okunan kitabı “İnsan Neyle Yaşar?” başlığı ile yayımlanıyor. Aslında bu kitap Tolsyot’un bazı öykülerinin toplandığı bir kitaptır. Bazı öykülerde dini mesajlar veren Tolsyoy, bazılarında ise insan doğasına ve açgözlülüğüne değiniyor.

Tolstoy’dan okuduğum ve mutlaka okuyacağım kitaplar:

İvan İlyiç'in Ölümü
İnsan Neyle Yaşar?
Hacı Murat
Anna Karenina
Savaş ve Barış
Diriliş
Kreutzer Sonat

Nikolay Vasilyeviç Gogol (1809 - 1852)

Gogol’u daha çok uzun öyküleri ile biliyorum. Özellikle de Palto uzun öyküsü ile ilgili “Rus edebiyatı Gogol’un Palto’sundan çıkmıştır” sözü ünlüdür. İlk yazmaya başladığından Puşkin’den büyük destek gören Gogol, Puşkin’in ölümünden sonra bu desteğini kaybeder ve bunalımlı dönemler yaşar. Bu dönemlerde de en iyi eserlerinden biri olan Ölü Canlar’ı yazar.

Gogol’un uzun öyküleri okuru farklı bir dünyaya götürür, realist bir dünyada başlayan öykü, fantastik bir sonuçla bitebiliyor. Bunu Palto’da görüyoruz. St. Petersburg şehri ile ilgili öyküleri, Petersburg Öyküleri başlığı altında toplanıyor ve basılıyor.

Gogol’dan okuduğum uzun öyküleri ve okuyacağım romanları:

Palto
Bir Delinin Hatıra Defteri
Burun
Fayton
Neva Caddesi (Bu beşi Petersburg Öyküleri’dir)
Taras Bulba
Ölü Canlar
Müfettiş

İvan Sergeyeviç Turgenyev (1818 - 1883)

Turgenyev, klasik Rus edebiyatının en iyi bilinen isimlerinden biridir. Özellikle öykülerinden “Mumu”, romanlarından “Babalar ve Oğullar” Rusya’da okullardan mutlaka okutulan kitaplardır.

Turgenyev’in okuduğum eserlerinden ikisinin gerçek olayları anlattığını öğrendim. Bu da öykünün okur üzerindeki etkisini bir kat daha artırıyor. Yaşamının büyük bölümünü yurtdışında yani Avrupa’da geçiren Turgenyev, bundan dolayı yazım tarzı olarak farlı bir üsluba sahiptir. Ancak yine de eserlerinde Rusya ve Rus insanını anlatmıştır.

Turgenyev’in okuduğum ve okuyacağım eserleri:

Babalar ve Oğullar
İlk Aşk
Mumu
Duman
Rudin
Avcının Notları
İlkbahar Selleri

Not: Rus edebiyatı okumaları yazısına, daha fazla yazar ve kitap okudukça devam edeceğim. Sizin de Rus edebiyatından okuduğunuz, beğendiğiniz ve tavsiye ettiğiniz yazar ve eser varsa lütfen yorumda bizimle paylaşın.